ساخت عادت و ریزعادت ها، راهی به سوی تغییر موثر

عادت ها نقشی اساسی در تشکیل و شکل‌دهی روند زندگی ما انسان‌ها ایفا می‌کنند. از آنجایی که ما انسان‌ها در شبانه‌روز درگیر تعداد زیادی از فعالیت‌ها و تصمیمات تکراری و غیرتکراری هستیم، اغلب آنها به صورت خودکار و بی‌وقفه تبدیل به عادت ها می‌شوند. از این رو، توجه به نقش عادت ها و ریزعادت ها در زندگی فردی و اجتماعی ما بسیار اهمیت دارد.

ابتدا سعی کنید به این پرسش‌ها پاسخ دهید:

آیا تا به حال فکر کرده‌اید که تغییرات کوچک چگونه می‌توانند به عادت‌های قوی و موثر تبدیل شوند؟

آیا می‌خواهید بدانید چرا ایجاد عادت‌های مثبت مهم است و چگونه می‌توانید با تکنیک‌های ساده به زندگی بهتری دست یابید؟

آیا تا به حال به فکر افتاده‌اید که چگونه می‌توانید با اندکی تغییر در روتین‌های روزانه زندگیتان، به بهبود کارها، کیفیت زندگی و پیشرفت شغلی دست پیدا کنید؟

در این مقاله قصد داریم با بیان تعریف عادت و ریزعادت، نقش و اهمیت ساخت عادت ها و ریزعادت ها در زندگی و همچنین راهکارهای عملی و گام به گام ساخت عادت ها، به شما مخاطب عزیز کمک کنیم تا بتوانید زندگی بهتری برای خود و اطرافیانتان بسازید و همه با هم تلاش کنیم تا دنیا جای بهتری برای زندگی کردن شود. پس بزن بریم...!

عادت چیست؟

عادت به عنوان یکی از اصولی‌ترین و پایه‌ای‌ترین جنبه‌های رفتار ما انسان‌ها هستند. این مفهوم نشان‌دهنده تکرار مکرر یک عمل یا رفتار به گونه‌ای است که به طور خودکار و بی‌وقفه در روند زندگی روزانه (روتین‌های روزانه) انجام می‌شود و به تدریج به یک بخش از شخصیت و رفتار ما تبدیل می‌گردد.

به عبارت دیگر، عادت ها تبدیل به نهاده‌های نهفته در ناخودآگاه ما می‌شوند (رفتارهایِ اتوماتیکِ تثبیت شده) که تاثیر بسیار زیادی بر تصمیم‌گیری‌ها، رفتارها و شکل‌گیری زندگی ما دارند.

عادت‌ها می‌توانند در زمینه‌های مختلف زندگی شکل بگیرند، از جمله عادت های روزانه مانند شستن دست‌ها، مسواک‌زدن، تنظیم ساعت بیداری، تغذیه و ورزش تا عادت های اجتماعی و شغلی مانند تعامل با دیگران، رفتار در محیط کار و غیره. این عادت‌ها از ساده‌ترین اعمال تا پیچیده‌ترین رفتارها و تصمیمات ما انسان‌ها را شامل می‌شوند.

پس به طور خلاصه می‌توان گفت، عادت‌ها به عنوان الگوهای رفتاری ثابت و تکراری در زندگی ما انسان‌ها، نقشی اساسی در شکل‌دهی به تصمیم‌گیری‌ها، رفتار و در نهایت سبک زندگی فردی و اجتماعی ما دارند.

نقش ریزعادت ها در تشکیل عادت ها

آقای جیمز کلیر در کتاب خود به نام "عادات اتمی: تغییرات کوچک، نتایج بزرگ" این طور بیان کرده که تغییر و بهبود عادت ها می‌توانند به بهبود عملکرد فرد در زمینه‌های مختلف زندگی منجر شود.

یکی از مفاهیم کلیدی کتاب عادات اتمی نقش ریزعادت‌ها در تشکیل عادت‌ها است که در نهایت باعث ایجاد تغییرات در زندگی افراد می‌شوند. جیمز کلیر در کتاب خود توضیح می‌دهد که عادت ها پیچیده‌تر از آن هستند که صرفا با تکرار یکسری اعمال ساده پدید آیند؛ او این پیچیدگی را ناشی از ترکیب ریزعادت های مختلف می‌داند.

ریز عادت چیست؟

ریزعادت ها عبارتند از نقاطی در ترتیب انجام کارها یا تصمیم‌گیری‌ها که ممکن است تا حدی ناخودآگاه و بدون تفکر آگاهانه انجام شوند. این نقاط کوچک، ترکیب شده و به تدریج به یک الگوی رفتاری تبدیل می‌شوند.

ریزعادت‌ها به عنوان قطره‌های کوچکی از عادت‌های روزمره به نظر می‌رسند، اما تاثیر آنها در شکل‌گیری عادت های بزرگ و تغییرات مهم اجتناب‌ناپذیر است. این ریزعادت ها می‌توانند تسلط بر انرژی و زمان شما را تغییر دهند!

برای مثال، هنگامی که شما پیش از خواب دست به مسواک‌زدن می‌شوید (همین که فقط مسواک را برمی‌دارید!)، این اقدام به تدریج به یک عادت به نام "ریزعادت مسواک‌زدن قبل از خواب" تبدیل می‌شود.

و یا در مثال دیگر، ریزعادت در عادت به کتاب خواندن، همان دم دست قراردادن کتاب و یا صرفا باز کردن کتاب است!

این ریزعادت ها ممکن است به شکل آگاهانه شروع شوند؛ اما به مرور زمان و با تکرار مکرر به صورت ناخودآگاه انجام خواهند شد.

آقای کلیر از طریق تبیین نقش ریزعادت‌ها به ما نشان می‌دهد که تغییر عادت‌های اصلی و بزرگ از طریق تغییر ریزعادت‌ها و الگوهای رفتاری روزمره امکان‌پذیر است. این نگرش تاکید دارد که با شناخت دقیق از ریزعادت‌ها و ایجاد تغییر در آنها، می‌توان در طول زمان تغییرات عمده‌تری را در زندگی ایجاد کرد.

به طور خلاصه، ریزعادت‌ها به عنوان سازندگان عادت‌های بزرگ، نقش بسیار مهمی در تشکیل و تغییر عادت‌ها و در نهایت در بهبود زندگی ما انسان‌ها دارند. بر این اساس برای کسب نتایج بهتر لازم، تمرکز بر شناخت ریزعادت ها و تغییر آنها، از اهمیت بالاتری برخوردار باشد. 

 

عادت ها به دلیل اتوماتیک بودنشان به ما کمک می کنند تا انرژی بسیار کمتری برای انجام کارها و اتخاذ تصمیمات عادی و روتین روزمره خود صرف کنیم و از انرژی ذخیره شده برای تصمیم گیری در خصوص کارهای مهم‌تر و اثربخش‌تر استفاده نماییم و چه چیزی بهتر از این!

 

اهمیت ساخت عادت ها (قدرت تغییرات کوچک در زندگی)

همان طور که توضیح داده شد، عادت ها همچون ستون‌های نهادینه‌ای، اساسی‌ترین بخش‌های زندگی ما را تشکیل می‌دهند و در زمینه‌های مختلف زندگی ما نقشی اساسی دارند، از این جهت با اهمیت هستند.

این خصوصیت با اهمیت به افراد این امکان را می‌دهد که با ایجاد تغییرات کوچک در عادت‌های خود بهبود‌های معنادار و قابل توجهی در زندگی خود ایجاد کنند.

برای مثال تصور کنید که یک نفر تصمیم می‌گیرد که هر روز فقط 15 دقیقه ورزش کند. این 15 دقیقه ابتدا ممکن است کوچک و تاثیر چندانی نداشته باشد؛ اما اگر به مرور زمان این تمرین را به عادت‌اش تبدیل کند و به طور مداوم ادامه دهد، پس از گذشت مدتی نتایج قابل ملاحظه‌ای را مشاهده خواهد کرد. بدنی سالم‌تر، روحیه‌ای بهتر، افزایش انرژی و... از جمله اثرات این کوچکترین تغییر در عادت‌ها خواهد بود.

بر اساس تحقیقات علمی، تغییر عادت‌ها اغلب با ایجاد تغییرات در ریزعادت‌ها آغاز می‌شود از این رو، اهمیت عادت ها و تغییرات کوچک در آنها بسیار بیشتر از ظاهرشان به نظر می‌رسد.

فرض کنید که شما قصد دارید عادتی کوچک ایجاد کنید و هر شب قبل از خواب، لحظاتی را به مدیتیشن اختصاص دهید. این تغییر ناچیز ابتدا ممکن است نتایج آشکاری نداشته باشد؛ اما با مرور زمان، خواهید دید که آرامش ذهنیتان بهبود می‌یابد، استرس کمتری تجربه می‌کنید و به طور کلی با شادابی و انرژی بیشتری روزهای خود را آغاز و سپری می‌کنید.

با این نگاه به تغییرات کوچک در عادت‌ها، اهمیت عادت‌ها و همچنین توانمندی آنها در بهبود کیفیت زندگی را می‌توان درک کرد. ایجاد تغییرات در رفتارهای روزمره می‌تواند به افراد کمک کند که به بهترین نسخه خود تبدیل شوند و تغییرات مثبت‌تری را در زندگی خود تجربه کنند بنابراین، برای تجربه تغییرات مثبت در زندگی، به عادت‌های خود توجه کنید و تغییرات کوچک را به طور مصمم و مستمر انجام دهید.

قدرت عادت‌ها در موفقیت کسب و کار

در مسیر موفقیت کسب و کار نیز، عادت‌ها نقش بسیار مهمی ایفا می‌کنند.

فرض کنید یک کارآفرین جوان تصمیم می‌گیرد که روزانه یک ساعت را به مطالعه و یادگیری مفاهیم مدیریت، بازاریابی و تکنولوژی اختصاص دهد. این عادت ناشی از یک تصمیم کوچک است. در ابتدا ممکن است به نظر نیاید که روزی یک ساعت مطالعه و یادگیری، موفقیت بزرگی در کسب‌وکار او ایجاد کند؛ اما با گذر زمان این تمرین به عادت او تبدیل می‌شود.

با تجمیع دانش و اطلاعات جدید، کارآفرین ما به راحتی می‌تواند راه‌های نوین تبلیغات و بازاریابی را شناسایی کرده و از فناوری‌های جدید بهره‌برداری کند. همچنین، دستیابی به اطلاعات بروز و مهارت‌های جدید باعث می‌شود که او بتواند بهترین تصمیمات را در مواجهه با چالش‌ها و فرصت‌ها اتخاذ کند.

این مثال ساده نشان می‌دهد که چگونه یک تصمیم کوچک و روزانه می‌تواند به یک عادت قوی و موثر در تسهیل مسیر به سوی موفقیت در کسب و کار تبدیل شود. تلاش‌ها و تمرین‌های روزانه به تدریج به تحقق اهداف بزرگ‌تر و بهبود پایدار در عملکرد کسب‌وکار کمک می‌کنند.

به همین ترتیب، ایجاد عادت‌های مثبت در محیط کاری و کسب و کار می‌تواند به تسهیل تغییرات و بهبودهای موثر در عملکرد، نتایج مالی و سطح خدمات منجر شود. بهبود روش‌های کاری، کشف راه‌حل‌های نوین و ایجاد انگیزه و انرژی بیشتر در تیم کاری از جمله نتایجی هستند که با توجه به تغییرات کوچک در عادت‌ها به دست می‌آیند.

در نهایت، مثال کسب و کار نشان‌دهنده قدرت عادت‌ها در بهبود کارایی، افزایش عملکرد و دستیابی به موفقیت پایدار در محیط‌های کسب و کار است.

تلاش سنگ بنای ایجاد عادت / نقش تلاش در ساخت عادت ها

تلاش یعنی تعهد و کوشش‌هایی که به منظور دستیابی به هدف‌ها و آرزوهای خود انجام می‌دهیم. وقتی ما تلاش می‌کنیم، معمولا با چالش‌ها و موانعی مواجه می‌شویم؛ اما با اراده و تصمیم قوی، به سمت تحقق اهدافمان پیش می‌رویم.

عادت‌ها نتیجه تکرار تلاش‌ها و رفتارهای ما در طول زمان هستند پس می توان گفت تلاش و عادت به هم پیوسته‌اند و این یک خبر خوب است! چرا که ما با ترکیب تلاش و عادت می‌توانیم به یک سطح جدید از موفقیت دست پیدا کنیم. هنگامی که تلاش‌ها به عادت‌ها تبدیل می‌شوند، تغییرات کوچکی که از طریق تلاش ایجاد شده‌اند، به تغییرات بزرگتر و دائمی تبدیل می‌شوند.

مثالی ساده، فرض کنید که شما تلاش می‌کنید هر روز در ساعت مشخصی مثلا ساعت 5 یا 6 صبح بیدار شوید، وقتی این تلاش به عادت تبدیل می‌شود مزایایی برای شما به همراه خواهد داشت برای مثال، می تواند تا ساعت 8 صبح که به نوعی شروع رسمی کار در ادارات است، بدون مزاحمت و استرس، بسیاری از کارهای خود را انجام دهید و به آزادی زمانی در طول روز برسید و از زمان خود برای تفریح بیشتر و یا بودن در کنار خانواده استفاده کنید، چیزی که واقعا آرزوی بسیاری از افراد است! 

 

تاثیرگذاری عادت ها در دوران بلوغ بسیار با اهمیت‌تر است چرا که آینده از آنِ نوجوانان است و اگر از دوران بلوغ نسبت به ساخت عادت های سازنده در خود اقدام کنند و تلاش مستمر داشته باشند، بدون شک آینده بسیار بهتر و روشن‌تری در انتظارشان خواهد بود.

 

مزایای ساخت عادت و ریزعادت

افزایش بهره‌وری

ایجاد عادت‌ها و ریزعادت‌ها به ما کمک می‌کند که وقت و انرژی خود را به بهترین شکل ممکن مدیریت کنیم و کارهای خود را با دقت و کیفیت بالاتری انجام دهیم.

تغییرات مثبت در رفتارها

ساخت عادت‌ها به ما امکان می‌دهد که تغییرات مثبتی در رفتارها و عملکرد خود ایجاد نماییم و این تغییرات می‌توانند به بهبود مهارت‌ها، ارتقاء سطح شغلی و بهبود شخصیت ما کمک کنند.

دستیابی به اهداف

عادت ها کمک می‌کند تا به هدف‌هایمان نزدیک شویم. با تبدیل تلاش‌ها به عادت‌های مستمر، می‌توانیم در مسیر دستیابی به اهدافمان پیشرفت کنیم.

کاهش تصمیم‌گیری‌های غیرضروری

ایجاد عادت‌ها و ریزعادت‌ها به ما کمک می‌کند که تصمیم‌گیری‌های روزمره خود را ساده‌تر انجام دهیم. آنها به ما این امکان را می‌دهند که در مورد تصمیماتی مانند چه چایی بنوشیم یا چه لباسی بپوشیم و یا سایر موارد مشابه، دیگر فکر نکنیم و از زمان و انرژی خود برای کارهای مهمتری استفاده کنیم.

ایجاد انضباط شخصی

یکی از مهمترین مزایای ساخت و ایجاد عادت‌ها و ریزعادت‌ها این است که انضباط شخصی بیشتری در زندگیمان خواهیم داشت. این انضباط در مدیریت زمان، اولویت‌بندی کارها و تعهد به هدف‌ها، بسیار اهمیت دارد.

کاهش تنش و استرس

ایجاد عادت‌ها به ما کمک می‌کند که با کمترین تنش و استرس در زندگی را داشته باشیم، زیرا نیاز به تصمیم‌گیری‌های مکرر کاهش می‌یابد. 

 

راه حل رسیدن به جواب معادله موفقیت، ایجاد تغییرات کوچک و مستمر در زندگی است!

 

مراحل ساخت عادت‌های سازنده (پنج مرحله ساخت عادت)

 1- هدف‌گذاری مشخص

ابتدا باید هدف مشخصی را برای خود تعیین کنید. هدف‌ها باید قابل اندازه‌گیری و مشخص باشند تا بتوانید پیشرفت خود را ارزیابی کنید. به عنوان مثال، اگر می‌خواهید ورزش روزانه را به عادت تبدیل کنید، هدف مشخص برای شما می‌تواند تعیین تعداد روزهایی باشد که می‌خواهید ورزش کنید.

2- شروع با تغییرات کوچک

به جای اینکه به طور ناگهانی تلاش کنید عادت‌های بزرگی را در زندگیتان ایجاد کنید، با تغییرات کوچک آغاز کنید. این تغییرات می‌توانند به شما کمک کنند به تدریج با فرآیند عادت سازی آشنا شوید و از احساس سرزنش برای عدم توانایی در ایجاد عادت‌ها جلوگیری کنید (سرزنش نکردن خود در طول فرآیند ساخت عادت را حتما رعایت کنید، این یک موضوع کاملا جدی است و پژوهش‌های زیادی تاثیرات منفی «سرزنش کردن» را تایید کردند).

3- تعیین زمان مشخص

ایجاد عادت‌ها نیاز به تعهد زمانی دارد. برنامه‌ریزی و تعیین زمان‌های مشخص برای انجام عادت‌ها می‌تواند به شما کمک کند که این فعالیت‌ها به روتین زندگیتان تبدیل شوند. به عنوان مثال، اگر می‌خواهید کتاب خواندن را به عادت تبدیل کنید، می‌توانید هر شب قبل از خواب 15 دقیقه به خواندن کتاب اختصاص دهید.

4- پاداش‌های مثبت

برای تشویق خود به ایجاد عادت‌های سازنده حتما از پاداش‌های مثبت استفاده کنید. وقتی به تعهد خود برای انجام تمرینات عادت سازی عمل کردید، بلافاصله خود را با چیزی که دوست دارید تشویق کنید. این پاداش‌های هر چند کوچک و ساده (خرید یک خوراکی، ماچ کردن خود، گفتن «ایول» یا «آفرین» با صدای بلند به خود و...) باعث ترشح دوپامین در مغز شما می‌شوند و به شما انگیزه می‌دهند که ادامه دهید.

5- ثبات و تکرار

ایجاد عادت‌های سازنده نیازمند ثبات و تکرار است بنابراین باید برای انجام روزانه عادت‌های خود برنامه‌ریزی کنید و تا زمانی که این عادت‌ها به شکل خودکار در زندگیتان وارد شوند، به تکرار آنها پایبند باشید.

اهمیت ایجاد عادت‌های سازنده در تحقق اهداف و افزایش کیفیت زندگی نهفته است. با توجه به این راهکارها و تمرین و تلاش مداوم، می‌توانید به تدریج عادت‌هایی را در زندگیتان ایجاد کنید که به شما در بهبود زندگی و پیشرفت‌تان کمک کنند.

 مقاله پیشنهادی:

مسیر عصبی چیست و چگونه ساخته می شود؟

 

سخن پایانی...

عادت‌ها و ریزعادت‌ها بخشی از جوانب پنهان و بنیادی زندگی ما را تشکیل می‌دهند. اعتقاد به این واقعیت که تغییرات کوچک می‌توانند به عادت‌های قدرتمند تبدیل شوند، می‌تواند به ما در ایجاد زندگی بهتر کمک کند بنابراین، با شناخت دقیق عادت‌ها و ریزعادت‌های سازنده و استفاده از راهکارهای پیشنهادی ذکر شده در این مقاله، می‌توانید به سوی پیشرفت و موفقیت حرکت کنید.

شاد و دلنشین باشید