بازاریابی رسانه های اجتماعی چیست و چه اصولی دارد؟

یکی دیگر از زیر مجموعه های اصلی حوزه دیجیتال مارکتینگ، بازاریابی رسانه های اجتماعی و یا سوشیال مارکتینگ (SMM = Social Media Marketing) است. یک نوع بازاریابی اینترنتی موثر است که به منظور معرفی برند، محصولات، خدمات و افزایش مشتری از آن استفاده می شود. به طور کل برای هر نوع از کسب و کارها (بزرگ و کوچک) ابزاری مناسب و ضروری است چرا که از این طریق می توانند با مخاطبان و مشتریان خود ارتباط نزدیک تری برقرار کرده، افراد بیشتری را جذب نمایند، مشتریان قدیمی خود را وفادارتر کنند و در نتیجه در بلند مدت به اهداف تعیین شده خود دست یابند.

ابتدا بپردازیم به اینکه آیا رسانه های اجتماعی همان شبکه های اجتماعی هستند؟!

اکثر افراد تعریف رسانه های اجتماعی (Social Media) را با شبکه های اجتماعی (Social Networks) اشتباه می گیرند! اما این دو با هم متفاوت هستند.

هرگونه تعامل بین بیش از دو نفر را می توان یک شبکه اجتماعی دانست که از زمان های بسیار دور نیز وجود داشته است، امروزه همین تعاملات بر بستر فضای آنلاین و اینترنت و بواسطه اپلیکیشن های متفاوتی صورت می پذیرد که این تعاملات نیز شبکه های اجتماعی را شکل می دهند.

شبکه های اجتماعی محلی برای اشتراک گذاری محتوا، تعامل و اظهار نظر هستند. پس همانطور که گفته شد شبکه اجتماعی ابزار و پلتفرمی برای ارتباط است؛ به این معنی که پیام رسان هایی مانند واتس اپ، تلگرام، مسنجر فیس بوک و... که امکان ایجاد گروه و تعامل بین بیش از دو نفر را دارند هم، در کنار فیس بوک و توییتر و... یک شبکه اجتماعی (Social Network) نامیده می شوند.

اما رسانه های اجتماعی، پلتفرم هایی هستند که به منظور اطلاع رسانی شکل گرفته اند نه صرفا ارتباط داشتن. از آنجایی که کلمه Media در زبان انگلیسی اسم جمع است، باید Social Media را به معنای "رسانه های اجتماعی" معنی کنیم. پس می توان شبکه های اجتماعی فیس بوک، توییتر، اینستاگرام، لینکدین، پینترنست، ردیت و...، را رسانه های اجتماعی (Social Media) نامید. البته ممکن است برخی از این پلتفرم ها و بسترها مانند فیس بوک و یا توئیتر؛ در ابتدا با رویکرد شبکه های اجتماعی شروع به کار کرده باشند اما در ادامه به سمت رسانه اجتماعی (با هدف اطلاع رسانی) حرکت کردند.

این را در نظر داشته باشید که محتواهای منتشر شده در رسانه های اجتماعی قابلیت ثبت و ایندکس شدن در گوگل را دارند و در آن فهرست می شوند، اما محتواهای منتشر شده شبکه های اجتماعی اینطور نیستند (از پلتفرم خود بیرون نمی روند) چرا که محتواهایشان در یک وب سایت به صورت عمومی قرار ندارند تا در معرض بررسی خزنده های موتورهای جستجو قرار بگیرند، لذا از لحاظ تکنیکی نمی توان آنها را رسانه اجتماعی دانست و به حساب آورد. ضمنا به این نکته نیز توجه داشته باشید که از رسانه های اجتماعی می توانیم لینک هم بگیریم که این برای SEO وب سایت ما بسیار مفید است و اهمیت دارد.

در دیجیتال مارکتینگ ما با رسانه های اجتماعی سر و کار داریم نه شبکه های اجتماعی!

مختصری درباره ماهیت رسانه های اجتماعی و فلسفه وجودی آنها:

همانطور که گفته شد رویکرد اصلی در رسانه های اجتماعی، اطلاع رسانی است. با کمی دقت می توان متوجه شد که بر اساس محتوا (متنی، تصویری، صوتی و ویدئویی) ماهیت هر یک از این رسانه های اجتماعی نیز با یکدیگر فرق دارد. مثلا در اینستاگرام محتوا بر پایه عکس بنا نهاده شده و یا یوتیوب براساس محتوای ویدئویی شکل گرفته و... (ممکن است در گذر زمان برخی ها به سمت انتشار محتواهایی از جنس دیگر هم حرکت کرده باشند، باز مثلا اینستاگرام امکان آپلود ویدئوی کوتاه و IGTV را به پلتفرم خود اضافه کرده و...).

بهتر است که ما در ابتدا ماهیت هسته اصلی هر کدام از این رسانه های اجتماعی را بشناسیم تا بتوانیم به شکل درست و مناسبی از آنها استفاده کنیم. نه اینکه مثلا نمی شود عکس در توئیتر آپلود کرد، نه! نکته ای که مهم است "اثربخشی" آن است. برای مثال در توئیتر متن بسیار اثربخش تر از یک عکس است و یا مثلا در یوتیوب، ویدئو بسیار اثربخش تر از عکس و یا متن است، پس منظور از استفاده درست از رسانه اجتماعی، دقیقا این موارد است؛ در نتیجه بهتر است محتوای خود را در رسانه مناسب و با چارچوبی که تعیین شده سازگار و منتشر کنید.

می توان گفت "فیس بوک" مادر رسانه های اجتماعی است از این جهت که برای انتشار هر نوع محتوایی (مانند متن های کوتاه و طولانی، آلبوم عکس، ویدئو و...) امکانات لازم را در نظر گرفته و به بستر خودش اضافه کرده و پوشش می دهد (حتی پلن های بازاریابی و تبلیغاتی هم دارد).

چگونه می توان از شبکه ها و رسانه های اجتماعی برای بازاریابی استفاده نمود؟

با توسعه اینترنت و متولد شدن و فراگیر شدن رسانه های اجتماعی گوناگون، بازاریابی از طریق رسانه های اجتماعی نیز رونق گرفت و طرفداران زیادی پیدا کرد و توانست در مدت زمان کوتاهی به رشد خیره کننده ای دست یابد، طوری که امروزه کارایی، اثربخشی و قدرت انکار ناپذیر پیدا کرده است.

بازاریابی رسانه های اجتماعی شامل تولید و به اشتراک گذاری محتوا و فایل هایی از قبیل متنی، تصویری، صوتی، ویدئویی، اینفوگرافیک و... در رسانه های اجتماعی می باشد. بدیهی است با انجام با یک بازاریابی پر قدرت و برنامه ریزی شده در این بسترها، می توانید موفقیت چشمگیری را در کسب و کار خود مشاهده کنید.

بازاریابی محتوا و بازاریابی رسانه های اجتماعی بر یکدیگر تاثیر دارند و باعث افزایش جذب مخاطب می شوند. در واقع اگر پلتفرمی مناسب مانند رسانه های اجتماعی جهت انتشار محتواهای تولید شده وجود نداشته باشد، عملا آن محتواها کم تاثیر بوده و فایده ای ندارند!

در کنار اشتراک گذاری محتواها، هشتگ ها نیز بسیار با اهمیت بوده و در بازاریابی رسانه های اجتماعی نقش بسزایی را ایفا می کنند. هشتگ ها در رسانه های اجتماعی، همانند کلمات کلیدی در موتورهای جستجو بوده و عمل می کنند؛ و این پتانسیل و توانایی را دارند که کسب و کاری را به کسب و کار دیگر (B2B = Business to Business) و یا کسب و کاری را به مصرف کننده (B2C = Business to Consumer) متصل کنند، اینگونه است که نقش آفرین هستند.

تعلل نکنید و بازاریابی رسانه های اجتماعی خود را شروع کنید:

افراد بسیار زیادی در شبکه های اجتماعی مختلف حضور دارند و به ارتباط و تعامل با یکدیگر می پردازند لذا این موضوع باعث شده فرصت بسیار خوبی فراهم شود و بازاریابی در این شبکه ها و رسانه ها بسیار پر رنگ و تقویت گردد. از طرف دیگر هزینه های بازاریابی و تبلیغات در رسانه های اجتماعی بسیار ناچیز است و تبلیغات دهان به دهان (Word of Mouth) از دیگر ویژگی های این روش است که باعث افزایش اعتبار می شود. همچنین می توانید از طریق این اشتراک گذاری ها و تعاملات، با افراد حاضر در دیگر کشورها نیز ارتباط برقرار کرده و فرصت های جدیدی برای کسب و کار خود خلق کنید.

امروزه بازاریابی رسانه های اجتماعی به عنوان ابزاری برای شکل دهی و تعیین آینده کسب و کارها و برندها است. این روش می تواند در کنار سایر روش های بازاریابی حوزه دیجیتال مانند بازاریابی محتوایی، بازاریابی ایمیلی، تبلیغات، سئو مارکتینگ و تبلیغات کلیکی و...، یکی از گزینه های مناسب برای جذب و هدایت بازدید کنندگان به وب سایت باشد که نهایتا تاثیر مستقیمی بر سئوی سایت ما خواهد گذاشت.

اما برای شروع فعالیت در حوزه بازاریابی رسانه های اجتماعی یا سوشیال مدیا مارکتینگ (Social Media Marketing)، ابتدا باید با ماهیت شبکه های اجتماعی مختلف آشنا باشید. یعنی اینکه بدانید که چه نوع محتوایی را در کدام نوع از رسانه های اجتماعی منتشر کنید. شما باید برای دستیابی به اهداف خود برنامه ریزی زمان بندی شده، نقشه راه و استراتژی داشته باشید تا بر اساس آن بتوانید محتوا تولید کرده و با انتشار آنها، با جامعه هدف خود ارتباط برقرار کنید.

محتوا در رسانه های اجتماعی می بایست به طور خلاصه و مفید باشد؛ باید مفهوم و مزایای استفاده از خدمات و یا محصولات مورد نظر، به راحتی و به سادگی به کاربر انتقال داده شود.

استراتژی بازاریابی رسانه های اجتماعی، مربوط به تولید محتوا از جنس اطلاع رسانی و معرفی کالا (محصول یا خدمت) است.

به صورت منظم و مستمر در صفحات اجتماعی کسب و کار خود (حتی صفحات شخصی خود) به صورت هدفمند پست بگذارید و محتوای ارزشمند، خلاقانه و مفید منتشر کنید. این کار زمان بر است و در طول زمان اثربخشی خود را نشان می دهد. نمی شود بی برنامه باشید، یکی دو روز فعالیت کنید بعد یک مدت فعالیت نکنید و انتظار نتیجه هم داشته باشید.

همانطور که قبل تر گفته شد فلسفه وجودی و مورد استفاده شبکه ها و رسانه هایی از قبیل اینستاگرام، فیس بوک، لینکدین، توییتر و... با یکدیگر متفاوت است و در بسیاری از مواقع نمی توان و نباید برخی از محتواهای خاص را در همه این رسانه های اجتماعی منتشر نمود و به اشتراک گذاشت (هر سخن جایی و هر نکته مکانی دارد!).

در مقاله و مطلبی جداگانه در خصوص ماهیت شبکه های اجتماعی و نیز فلسفه وجودی هر یک از آنها توضیحات کاملی ارائه شده است.

"رسانه های اجتماعی" بستری هستند که در آنها بیشترین و موثرترین ارتباط بین کسب و کار و افراد شکل می گیرد. با یک پشتیبانی و پاسخگویی به موقع و عالی، می توان اعتمادسازی زیادی ایجاد نمود و این بهترین اتفاق برای یک کسب و کار است.

مدل های و روش های فعالیت برای بازاریابی رسانه های اجتماعی:

  مدل اطلاع رسانی:

اخبار مرتبط با حوزه کاری و کسب و کار خودتان را با استفاده از تصاویر و یک طرح خلاقانه در شبکه های اجتماعی خود منتشر و اطلاع رسانی کنید. در صورت طولانی بودن مطلب خبر، بوسیله لینک کابران را به آدرس وب سایت تان هدایت کرده و از آنها بخواهید که متن کامل را در آنجا مطالعه کنند. این تکنیک می تواند روشی مناسب برای افزایش ورودی و ترافیک به وب سایت تان نیز باشد. در پست هایتان فراموش نکنید که حتما هشتگ گذاری کنید تا بهتر دیده شوند.

  مدل معرفی محصول:

با قراردادن عکس اختصاصی برای هر محصول و ذکر مشخصات فنی آن در توضیحات مربوطه، می توانید محصول خود را در شبکه های اجتماعی به مخاطبان هدف خود معرفی و پیشنهاد دهید. همچنین در این مدل ارائه تخفیف های ویژه می تواند درآمد شما را افزایش دهد.

  مدل برندسازی و جلب اعتماد مشتری:

شما می توانید از بازاریابی رسانه های اجتماعی در راستای برندسازی (Branding) خود استفاده کنید. اگر در این کار عملکرد درستی داشته و خود واقعی تان باشید، وقتی به صورت حرفه ای خود را معرفی کنید و به طور مستمر از فعالیت های خود در رسانه های اجتماعی اطلاعات منتشر کنید، می توانید به خوبی اعتمادسازی کرده و نظر مشتری را جلب نمایید.

  مدل برگزاری مسابقه و کمپین:

برگزاری مسابقه و اجرای کمپین بسیار مرسوم و زودبازده است، از این رو پیشنهاد می شود این مورد را در کنار یکی از موارد فوق اجرا و پیاده کنید. اگر مسابقات و کمپین های را به یک مناسب خاص نسبت دهید و مرتبط کنید نتیجه بهتری نیز خواهید گرفت. مثلا اگر محصولات شما در حوزه کیف و کفش هست مثلا در آستانه ورود به یک فصل خاص و یا نزدیک به مناسبت روز پدر و یا روز مادر، و یا مثلا اگر حوزه کاری شما فروش شکلات و پاستیل و امثال آن است، در آستانه روز ولنتاین و... کمپین تبلیغاتی اجرا کنید، تخفیف های ویژه در نظر بگیرید و کاربران رسانه های اجتماعی را به مشاهده و خرید تشویق کنید.

همچنین می توانید یک مسابقه برگزار کنید و یا یک نظرسنجی بگذارید و برای شرکت کنندگان آن جایزه ای قابل قبول تعیین کنید. فراموش نکنید که حتما به قول خود عمل کرده و پس از قرعه کشی و یا مشخص شدن نفر ممتاز، جایزه مربوطه را به نفر یا نفرات برنده تحویل دهید. بهتر است از این اقدام خود (هنگام زمان ارسال جایزه و یا پس از رسیدن به دست نفر برنده) محتوای ویدئویی تهیه و در شبکه ها و رسانه های اجتماعی منتشر و به کاربران اطلاع رسانی کنید. حتی می توانید درخواست کنید خود آن فرد پس از دریافت جایزه برای شما عکس و فیلم تهیه کند و مثلا در اینستاگرام شخصی اش منتشر و شما را تگ کند. این دست از اقدامات در رسانه های اجتماعی بازتاب خوبی دارند شما نیز می توانید این کارها را به صورت خلاق و جذاب انجام دهید.

نرخ تعامل یا نرخ درگیر کنندگی کاربر (Engagement Rate):

آنچه که برای یک کسب و کار در یک رسانه اجتماعی با اهمیت است، صرفا تعداد فالورها و تعداد محتواهای منتشر شده و این چیزها نیست، شما باید کاری کنید که به نرخ تعامل بالا با مخاطبان خود دست یابید تا به اثربخشی و اثرگذاری مورد نظر خود برسید.

مزایای حاصل از انجام بازاریابی از طریق رسانه های اجتماعی:

 افزایش ترافیک وب سایت و تقویت سئوی آن (و بلعکس)
 گسترش ارتباط و تعامل با مخاطبان
 افزایش آگاهی مخاطبان از برند
 افزایش نرخ تبدیل مشتری
 وفادارتر کردن مشتریان قدیمی

در حوزه دیجیتال مارکتینگ و استفاده از همه تکنیک ها و تاکتیک های بازاریابی موجود در آن، داشتن یک وب سایت از توصیه های جدی و از الزامات هر کسب و کار می باشد، لذا پیشنهاد می شود با مراجعه به افراد متخصص در حوزه طراحی وب سایت، هر چه سریعتر یک وب سایت مناسب و درخور برای خود تهیه کنید.